Komentarz

Notowana na Podlasiu arfa to specjalne narzędzie używane dawniej na wsiach i służące do przesiewania żyta. Nazywane było również „młynkiem polskim" i „wialnią”. Wyraz ten notuje Jan Karłowicz w Słowniku gwar polskich jako charakterystyczne dla obszaru dzisiejszych Kresów wschodnich. Co ciekawe, rzeczownik ten jest obecny w innych gwarach w tożsamych, ale nie takich samych znaczeniach. W gwarze pałuckiej (obszar części historycznej ziemi kaliskiej w dzisiejszych województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim) arfa to „pochylnia z odeskowanymi bokami i ażurowanym spodem do zrzucania ziemniaków z wozu do piwnicy" (Mirosław Kaźmiyrz Binkowski Słownik gwary pałuckiej), podobne znaczenie ma arfa w wielkopolskim Bukówcu, na Mazowszu oznaczał 'rodzaj ula' (SGPK). Wszystkie te przedmioty wizualnie przypominają nieco harfę, z jej gęsto osadzonymi strunami, stąd też zapewne ich nazwy. Omawiany rzeczownik jest znakomitym przykładem tego, że ginące słowa mogą mieć różne znaczenia w zależności od tego, w jakim regionie zostały odkryte.

Monika Kresa

Miejsce:
Dąbrowa Białostocka (Podlasie)
Autorzy zapisu:
Aleksandra Sitek, Klaudia Mikucka, Kamil Sypytkowski, Anna Przyborowska, Norbert Mikucki, Patryk Wasilewski • Zespół Szkół Specjalnych im. Jana Pawła II w Grajewie